Trong thời gian gần đây, hải quan thực hiện kiểm tra sau thông quan. Mục đích chính nhằm rà soát các thủ tục hàng hóa đã được kiểm tra nhằm tránh bỏ sót do quá trình đơn giản hóa thủ tục hải quan.
Kiểm tra sau thông quan là gì?
Là việc cơ quan hải quản rà soát và kiểm trại lại bộ hồ sơ hàng hóa đã được thông quan. Công việc này có thể tiến hành trong khoảng 2 tuần hoặc vài tháng sau khi thông quan. Cơ quan hải quan sẽ kiểm trai một hoặc một số lô hàng trong khoảng thời gian đó.
Tại sao phải thực hiện kiểm tra sau thông quan
Với chủ trương đơn giản hóa thủ tục, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để thông quan nhanh chóng. Tuy nhiên, làm nhanh thì không thể tránh xảy ra bỏ sót, nên hải quan tiến hành kiểm tra chặt chẽ khâu hậu kiểm.
Nghĩa là, khi hàng về cảng, có thể làm thủ tục nhanh chóng, chỉ cần dựa trên bộ chứng từ chụp, chủ yếu gồm: Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice), Vận đơn hãng tàu (B/L), Chứng nhận xuất xứ bản gốc (C/O, nếu có)…
Trong quá trình làm thủ tục, hải quan có thể có nghi ngờ một vài nội dung nào đó trên tờ khai, nhưng chưa đủ cơ sở để bác bỏ về trị giá khai báo. Họ thông báo cho chủ hàng lựa chọn:
- có thể làm tham vấn giá ngay, hoặc
- lựa chọn phương án không tham vấn giá, mà để kiểm tra sau.
Thường thì chủ hàng thích chọn cách thứ 2 để giải phóng hàng cho nhanh, tránh lưu kho lưu bãi. Và do đó, việc hải quan sẽ kiểm tra lại hồ sơ lô hàng đó coi như đã biết ngay lúc đang làm thủ tục nhập khẩu.
Nhưng cũng nhiều trường hợp, phải đến sau khi thông quan, phòng nghiệp vụ của hải quan mới có thời gian để kiểm tra lại kỹ hồ sơ, và phát hiện ra điểm này điểm kia nghi ngờ và cần làm rõ. Chủ yếu là vấn đề giá trị hàng khai báo trên tờ khai.
Trong những trường nêu trên, cơ quan hải quan ra quyết định kiểm tra lại bộ hồ sơ sau khi hàng đã thông quan.
Như vậy, kiểm tra sau thông quan là để đảm bảo số liệu trên tờ khai là hợp lý, hợp lệ, và chủ hàng không khai man để trốn thuế.
Nếu phát hiện thấy sai phạm, thì sẽ xử phạt theo luật hiện hành và truy thu thuế nếu trước đây chủ hàng nộp thiếu.
Có 2 trường hợp, kiểm tra tại doanh nghiệp, hoặc tại cơ quan hải quan (chi cục làm tờ khai).
Nhưng thường thì nếu không có gì đặc biệt, hải quan sẽ mời doanh nghiệp đến chi cục đã làm tờ khai để kiểm tra hồ sơ. Khi doanh nghiệp bạn rơi vào trường hợp đó thì cần chuẩn bị kỹ để đảm bảo thời gian làm việc được nhanh chóng, thuận lợi.
Chi tiết quy trình kiểm tra sau thông quan đươc quy định tại Quyết định số 1410/QĐ-TCHQ ngày 14/05/2015 của Tổng cục hải quan. Các bước thực hiện quy định tại Điều 9.
Khi chuân bị kiểm tra, một số điều bạn cần lưu ý như sau:
- Đọc kỹ quyết định kiểm tra, trong đó có nêu rõ: thời gian, địa điểm, những tờ khai nào cần kiểm tra… Xem mục đích kiểm tra là gì: thường liên quan đến trị giá hải quan.
- Chuẩn bị hồ sơtừng lô hàng thuộc diện phải kiểm tra, đã ghi rõ trên Quyết định. Hồ sơ cần chuẩn bị 2 bản: bản chính để kiểm tra và bản chụp để nộp. Việc chuẩn bị hồ sơ theo giấy tờ ghi trên quyết định, và những giấy tờ khác có liên quan, mục đích là để giải thích về giá hàng nhập là đúng, không khai man để trốn thuế. Điều này cũng tương tự như trường hợp phải Tham vấn giá hải quan. Bạn chuẩn bị giấy tờ càng đầy đủ, càng chuẩn chỉnh thì càng dễ làm việc với hải quan.
- Khi đến làm việc theo thời gian trong quyết định, bạn đem hồ sơ tới gặp cán bộ hải quan được phân công giải quyết hồ sơ. Buổi làm việc sẽ xoay quanh vấn đề giá khai báo, có thấp hơn thực tế không, có đủ tài liệu chứng minh không. Trường hợp bạn cung cấp đủ thì ngon rồi. Nhưng nếu không đủ, hoặc không chứng minh được, bạn sẽ bị hải quan áp thuế cao hơn, và tiến hành những biện pháp khác như: phạt hành chính, truy thu thuế. Trên thực tế, tôi thấy cũng khá nhiều trường hợp chủ hàng cố gắng dùng cách xử lý “linh hoạt” để tránh bị xử phạt.
Sau buổi làm việc, sẽ có thông báo về kết quả kiểm tra, và quyết định xử phạt (nếu bị phạt). Thường nếu công ty bạn nhập hàng chuẩn chỉnh, đầy đủ giấy tờ thì cũng chẳng có gì đáng ngại. Khi đó chỉ mất công đi lại một chút, tới gặp và xuất trình đầy đủ giấy tờ, làm việc mất 1-2 tiếng đồng hồ.
Do gần đây, việc kiểm tra sau khi hàng đã thông quan diễn ra tương đối phổ biến. Thế nên, nếu công ty bạn bị kiểm tra, thì cũng là điều bình thường. Hãy cứ chuẩn bị hồ sơ giấy tờ cẩn thận, và làm việc như theo hướng dẫn là ổn thôi.
Chúc bạn gặp thuận lợi khi làm thủ tục hải quan cũng như khi phải kiểm tra sau thông quan.