PHÂN TÍCH CÁC RỦI RO HÀNG HẢI

Ngoài phương thức vận tải đường bộ phổ biến thì vận tải đường biển là được ưa chuộng với nhiều ưu điểm. Đó là chuyển hàng đi xa không bị giới hạn về địa hình, khối lượng hàng lớn, cồng kềnh chuyển thoải mái. Tuy nhiên trước khi quyết định chọn cách thức chuyển bằng đường biển thì doanh nghiệp cũng cần phải nắm được các rủi ro tiềm ẩn. Nếu dự đoán và kiểm soát tốt các rủi ro thì giảm thiểu các thiệt hại nhiều khi sự cố xảy đến.

RỦI RO HÀNG HẢI LÀ GÌ?

Theo Tổ chức Hàng hải Quốc tế (International Maritime Organization – IMO):

Rủi ro là “sự kết hợp giữa tần suất và mức độ nghiêm trọng của hậu quả”. Từ đó có 2 phần quan trọng: khả năng xảy ra và xác suất mức độ nghiêm trọng của những hậu quả (không) thể dự đoán được.

• Khả năng xảy ra: Mức độ thường xuyên một sự kiện nguy hiểm có thể xảy ra.
• Xác suất mức độ nghiêm trọng: Mức độ nghiêm trọng tiềm ẩn của hậu quả nếu sự kiện nguy hiểm xảy ra.

HAI LOẠI RỦI RO HÀNG HẢI

Có 02 loại là liên quan đến thị trường và liên quan đến vận hành.

RỦI RO LIÊN QUAN ĐẾN THỊ TRƯỜNG

Rủi ro thị trường liên quan đến sự không chắc chắn trong điều kiện giao dịch và các giao dịch.

• Rủi to tài chính – liên quan đến đầu tư

Vận tải biển được coi là một lĩnh vực tiêu tốn nhiều nguồn vốn. Có nhiều yếu tố sẽ ảnh hưởng đến các nghĩa vụ tài chính của một công ty vận tải biển, chẳng hạn như giá cả, lãi suất, lạm phát, tỷ giá hối đoái,…

Tất cả các yếu tố ảnh hưởng đã nêu trên là biến đổi và khó dự đoán trước.

• Rủi ro mức phí – liên quan đến cung/cầu

Mức phí vận chuyển biển bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố liên quan đến cung và cầu của tàu biển.

Đặc biệt theo mùa, với những mùa cao điểm thì mức phí tăng chóng mặt. Còn những mùa nhu cầu tàu vận chuyển thấp, hãng tàu sẽ giảm giá cước và có chính sách ưu đãi.

• Rủi ro tín dụng – liên quan đến hợp đồng

Liên quan đến các vụ lừa đảo hàng hải – một vấn đề lớn trong ngành, lừa đảo này có thể được tìm thấy trong nhiều tình huống với hầu hết các loại giao dịch và hợp đồng bởi các tài liệu giả mạo.

Những vụ lừa đảo khác như, nhiên liệu, thuê tàu, liên quan đến hàng hóa. Trong những năm gần đây, lừa đảo hàng hải đã gia tăng.

• Rủi ro đối tác – liên quan đến đối tác/con người

Khi lựa chọn đối tác cần đánh giá đối tác một cách cẩn trọng. Tránh những sự kiện không mong đợi trong quá trình kinh doanh như tài chính (nguy cơ phá sản), chiến lược (không tương thích), hiệu quả hoạt động (hiệu suất không đạt).

RỦI RO VẬN HÀNH

Loại này liên quan đến sự không chắc chắn trong hoạt động của công ty và các hoạt động vận tải của tàu biển.

• Rủi ro điều hướng – liên quan đến vận hành tàu biển

Vận tải biển có nhiều nguy cơ. Ngành bảo hiểm, bao gồm các bất trắc về hàng hóa, tàu có giá trị khoảng 30 tỷ USD/năm.

Khoảng 1/2 tổng số thiệt hại giai đoạn 2005-2017 liên quan đến điều kiện thời tiết nặng. Các vụ va chạm, mắc cạn là những tai nạn phổ biến nhất, thường do lỗi của con người.

Các nguyên nhân trực tiếp thường được đề cập là quản lý không đầy đủ, thiếu giao tiếp, đánh giá sai lầm và thiếu sự chú ý cần thiết.

• Rủi ro hệ thống – liên quan đến về phần cứng/phần mềm

Trước đây, nguyên nhân gây tai nạn biển thường là lỗi cấu trúc tàu, sự cố máy móc, hư hỏng. Nhờ vào công nghệ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngành đã có những cải tiến đáng kể. Tuy nhiên, vẫn có hơn 10% các tai nạn được cho là do sự cố kỹ thuật gây ra. Việc sử dụng tàu lâu năm, bảo dưỡng sai cách là nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro hệ thống.

Sự phát triển công nghệ và tự động hóa đã mang đến các loại nguy cơ hệ thống mới. Đồng thời các nguy cơ về dữ liệu và internet đang trở thành mối đe dọa mới đối với ngành.

• Rủi ro tuân thủ – liên quan đến các quy định/luật lệ

Cách để giảm thiểu là thiết lập và thực hiện các tiêu chuẩn. Các tiêu chuẩn thường được thể hiện qua các quy định và luật lệ quốc gia và quốc tế.

Sự tuân thủ các quy định này có sự khác biệt lớn giữa các quốc gia và các doanh nghiệp. Các khuyết điểm bắt nguồn từ thiếu chuyên môn, nguồn lực, hoặc tìm kiếm lợi thế chi phí.

Các doanh nghiệp cần nắm được các loại để có biện pháp phòng ngừa, quản lý hiệu quả. Bên cạnh đó, không ngừng phát triển công nghệ, dữ liệu để xây dựng cách phản ứng mới.

Đọc thêm:

Phân loại các rủi ro trong vận tải đường biển 

Vận tải đường biển